Nghiên cứu nhiều về kỹ thuật của tiền số, về kiến thức đầu tư và thấy lâu cũng khá nhàm chán nên muốn thay đổi một chút để nhìn nhiều hơn từ góc độ kinh doanh và quản trị. Vì dù là công nghệ mới, dù mô hình kinh doanh mới, dù mã nguồn mở... đi chăng nữa thì việc phát triển một loại hình sản phẩm cũng đòi hỏi nó phải tuân theo những quy tắc nhất định của quản trị và kinh doanh. Bởi nếu không tuân thủ quy luật đó nó sẽ thất bại cho dù ý tưởng có hay, tầm nhìn có vĩ đại cỡ nào.
Mới rồi, mình mới đọc cuốn "Tinh thần doanh nhân khởi nghiệp và Sự đổi mới" của Peter Ducker nói về sự đổi mới, tinh thần khởi nghiệp và khả năng quản trị sự đổi mới, và mình thấy rằng những kiến thức thuộc loại kinh điển như thế này sẽ có thể giúp chúng ta nhìn nhận những dự án đầu tư dưới góc độ kinh doanh và quản trị. Là góc độ của những người vận hành những dự án hay các doanh nghiệp thành công.
Có thể bạn sẽ tranh luận rằng tiền điện tử không phải là doanh nghiệp, nó là một dạng cộng đồng cùng phát triển cho nên nó khác với doanh nghiệp. Nhưng trong cuốn sách này cũng đã đề cập đến sự đổi mới của những mô hình phi lợi nhuận hay tổ chức xã hội và mình xin chia sẻ lại những gì mình đọc được và thấy có liên quan đến sự phát triển của các loại tiền số.
Xin được giới thiệu về Peter Ducker, ông là chuyên gia hàng đầu và được coi là ông tổ của ngành quản trị học, là một trong những người có ảnh hưởng lớn nhất trong giới kinh doanh thế giới. Những cuốn sách của ông luôn được coi là dạng kiến thức kinh điển và được tham khảo bởi rất nhiều tài liệu về kinh doanh, cũng như các giáo trình đào tạo doanh nhân.
1. Nên tránh những hình thức đổi mới quá rủi ro
Theo Peter Drucker thì việc kinh doanh cần phải liên tục tự đổi mới chính mình. Tuy nhiên, có những loại đổi mới có độ rủi ro rất cao và phần lớn là thất bại, nhưng lại có những loại tỷ lệ rủi ro thấp hơn và khả năng cao hơn. Và lịch sử cho thấy phần lớn những công ty thành công đều biết tránh những hướng có rủi ro cao.
Đối chiếu với thực tế mình thấy, Apple không phát minh ra công nghệ nào hoàn toàn mới. Nó không phát minh ra giao diện đồ hoạ, không phát minh ra máy nghe nhạc MP3, không phát minh ra smart phone, không phát minh ra máy tính bản, không phát minh ra đồng hồ thông minh,... nhưng nó thành công. Tương tự vậy, Microsoft không phát minh ra hệ điều hành, Google không phải đầu tiên tạo ra Search Engine, Facebook không phải đầu tiên tạo ra mạng xã hội... Những công ty đó tận dụng sự phát hiện của người khác và đổi mới để dành chiến thắng.
Bitcoin khi nó mới ra đời quả thật là một ý tưởng đột phá, nó thay đổi hoàn toàn quan niệm về tiền. Nhưng nó còn có những nhược điểm. Tương tự vậy Ethereum có những đổi mới cực kỳ giầu tính công nghệ, nó hấp dẫn cho những người làm kỹ thuật nhưng còn nhiều nhược điểm. Chính những điều đó lại tạo cơ hội cho các loại tiền số biết cách chọn những cải tiến ít rủi ro hơn.
Đối chiếu với thực tế mình thấy, Apple không phát minh ra công nghệ nào hoàn toàn mới. Nó không phát minh ra giao diện đồ hoạ, không phát minh ra máy nghe nhạc MP3, không phát minh ra smart phone, không phát minh ra máy tính bản, không phát minh ra đồng hồ thông minh,... nhưng nó thành công. Tương tự vậy, Microsoft không phát minh ra hệ điều hành, Google không phải đầu tiên tạo ra Search Engine, Facebook không phải đầu tiên tạo ra mạng xã hội... Những công ty đó tận dụng sự phát hiện của người khác và đổi mới để dành chiến thắng.
Bitcoin khi nó mới ra đời quả thật là một ý tưởng đột phá, nó thay đổi hoàn toàn quan niệm về tiền. Nhưng nó còn có những nhược điểm. Tương tự vậy Ethereum có những đổi mới cực kỳ giầu tính công nghệ, nó hấp dẫn cho những người làm kỹ thuật nhưng còn nhiều nhược điểm. Chính những điều đó lại tạo cơ hội cho các loại tiền số biết cách chọn những cải tiến ít rủi ro hơn.
2. Đổi mới một cách an toàn và phát hiện tình cờ
Dash ra đời khi người sáng lập ra nó dành hơn 3 năm để nghiên cứu và tìm hiểu kỹ càng về Bitcoin. Anh ta chọn cách đổi mới ít rủi ro đó là khắc phục điểm yếu của Bitcoin đó là khả năng thay thế (Fungibility) còn kém khiến cho một một đơn vị tiền bằng Bitcoin có thể bị đánh giá kém giá trị vì lịch sử của nó gắn liền với lý lịch không tốt.
Thay vì nghiên cứu tạo ra một thuật toán hoàn toàn mới anh ta áp dụng thuật toán CoinJoin của một nhà nghiên cứu Bitcoin. Và trong quá trình phát triển, anh và cộng đồng phát hiện nó có những nhược điểm và tìm cách cải tiến thuật toán đó để ra thuật toán PrivateSend ngày nay. Nhưng, trong quá trình đó anh tình cờ phát hiện ra một cơ chế mà bây giờ là một đổi mới cực kỳ có giá trị và độc đáo của Dash đó chính là hệ thống mạng lưới masternode. Từ mạng lưới này lại tình cờ phát hiện thêm một tính năng mới tuyệt vời, đó chính là InstantSend, một cơ chế để giao dịch Dash nhanh như chớp mà không mất đi tính bảo mật và đặc tính vô cùng quan trọng của tiền điện tử đó là phi tập trung.
Trong khi những người yêu thích công nghệ lao vào những thứ khó khăn đầy rủi ro như Smart Contract hay tạo ra những thuật toán ẩn danh mới thì Dash biết đứng riêng, quan sát và chờ đợi thời cơ tích hợp. Đây không phải cách làm của những nhà khoa học, nhưng là cách làm của những người làm kinh doanh chuyên nghiệp và có tầm nhìn.
3. Tầm nhìn tài chính và kỹ thuật
Những người làm kỹ thuật thích lao vào xử lý những vấn đề hóc búa về công nghệ, mà ít khi quan tâm đến những vấn đề quan trọng trong kinh doanh như ngân sách hoạt động, xây dựng đội ngũ nhân sự, xây dựng quy trình phát triển sản phẩm và kiểm soát chất lượng,...
Trong khi các nhóm phát triển coin lao vào các thuật toán và công nghệ, những người sáng lập và điều hành Dash biết phân tích và tìm ra đâu là những điểm cốt lõi để tập trung. Bởi vậy khi mà Bitcoin hay Ethereum đau đầu với vấn đề mở rộng (scale) hạ tầng kỹ thuật để xử lý nhiều giao dịch thì Dash đã có lộ trình cho việc đó và sớm giải quyết. Trong khi nhiều coin phải chọn cách tập trung hoá để giải quyết vấn đề mở rộng về kỹ thuật hay vấn đề đồng thuận trong cộng đồng thì Dash đã giải quyết được vấn đề này mà không cần phải hy sinh đặc tính quan trọng nhất của tiền số đó chính là tính phi tập trung.
Trong khi các coin không còn tiền để phát triển, làm người sáng lập phải bán gần hết vốn, thậm chí phải sống nhờ tài trợ thì Dash có một dòng ngân sách dồi dào không chỉ cho hiện tại mà còn cho sự phát triển mở rộng về tương lai.
Chúng ta biết trong lịch sử Nikola Tesla rất giỏi về công nghệ và đã phát minh ra công nghệ điện xoay chiều tốt hơn điện một chiều của Thomas Edison, nhưng ông lại không có khả năng doanh nhân bằng Edison nên trong khi Edison thành công rực rỡ và tạo ra công ty thịnh vượng hàng đầu thế giới cho đến tận ngày nay là GE thì Tesla lại chết trong nghèo đói và thất vọng.
4. Những cuộc cách mạng công nghệ cần có thời gian khá dài
Peter Drucker chỉ ra rằng những cuộc cách mạng công nghệ trong lịch sử như dầu mỏ, đường sắt, ô tô, hoá chất, máy tính, internet,... thường đều mất chừng 30 năm. Công nghệ tiền số lần đầu tiên xuất hiện với sự ra đời của Bitcoin vào năm 2008 thì đến nay nó mới được 10 năm, cho nên nó cần một khoảng thời gian tương đối dài nữa để có thể trở nên được sử dụng một cách phổ biến. Nếu chỉ nhìn nó bằng những công nghệ đơn lẻ, có lẽ không có được cách nhìn dài hạn và tổng thể. Hơn nữa tiền điện tử phải dựa trên sự minh bạch, và phi tập trung do đó nó phải sử dụng những công nghệ mã nguồn mở. Bởi vậy ưu thế chỉ dựa vào đổi mới vào công nghệ là không đủ. Với các ngành công nghệ trước đây, bản quyền sáng chế là một rào cản, còn ngày nay mã nguồn mở không tạo ra rào cản nào cho các coin copy công nghệ của nhau, nên để thắng lợi về mặt dài hạn cần phải có cái nhìn dài hạn và coin chiến thắng phải tìm được những lợi thế dài hạn mà coin khác rất khó hoặc không thể copy được.
5. Tập trung vào nhu cầu của người dùng
Dash ra đời khi người sáng lập ra nó dành hơn 3 năm để nghiên cứu và tìm hiểu kỹ càng về Bitcoin. Anh ta chọn cách đổi mới ít rủi ro đó là khắc phục điểm yếu của Bitcoin đó là khả năng thay thế (Fungibility) còn kém khiến cho một một đơn vị tiền bằng Bitcoin có thể bị đánh giá kém giá trị vì lịch sử của nó gắn liền với lý lịch không tốt.
Thay vì nghiên cứu tạo ra một thuật toán hoàn toàn mới anh ta áp dụng thuật toán CoinJoin của một nhà nghiên cứu Bitcoin. Và trong quá trình phát triển, anh và cộng đồng phát hiện nó có những nhược điểm và tìm cách cải tiến thuật toán đó để ra thuật toán PrivateSend ngày nay. Nhưng, trong quá trình đó anh tình cờ phát hiện ra một cơ chế mà bây giờ là một đổi mới cực kỳ có giá trị và độc đáo của Dash đó chính là hệ thống mạng lưới masternode. Từ mạng lưới này lại tình cờ phát hiện thêm một tính năng mới tuyệt vời, đó chính là InstantSend, một cơ chế để giao dịch Dash nhanh như chớp mà không mất đi tính bảo mật và đặc tính vô cùng quan trọng của tiền điện tử đó là phi tập trung.
Trong khi những người yêu thích công nghệ lao vào những thứ khó khăn đầy rủi ro như Smart Contract hay tạo ra những thuật toán ẩn danh mới thì Dash biết đứng riêng, quan sát và chờ đợi thời cơ tích hợp. Đây không phải cách làm của những nhà khoa học, nhưng là cách làm của những người làm kinh doanh chuyên nghiệp và có tầm nhìn.
3. Tầm nhìn tài chính và kỹ thuật
Những người làm kỹ thuật thích lao vào xử lý những vấn đề hóc búa về công nghệ, mà ít khi quan tâm đến những vấn đề quan trọng trong kinh doanh như ngân sách hoạt động, xây dựng đội ngũ nhân sự, xây dựng quy trình phát triển sản phẩm và kiểm soát chất lượng,...
Trong khi các nhóm phát triển coin lao vào các thuật toán và công nghệ, những người sáng lập và điều hành Dash biết phân tích và tìm ra đâu là những điểm cốt lõi để tập trung. Bởi vậy khi mà Bitcoin hay Ethereum đau đầu với vấn đề mở rộng (scale) hạ tầng kỹ thuật để xử lý nhiều giao dịch thì Dash đã có lộ trình cho việc đó và sớm giải quyết. Trong khi nhiều coin phải chọn cách tập trung hoá để giải quyết vấn đề mở rộng về kỹ thuật hay vấn đề đồng thuận trong cộng đồng thì Dash đã giải quyết được vấn đề này mà không cần phải hy sinh đặc tính quan trọng nhất của tiền số đó chính là tính phi tập trung.
Trong khi các coin không còn tiền để phát triển, làm người sáng lập phải bán gần hết vốn, thậm chí phải sống nhờ tài trợ thì Dash có một dòng ngân sách dồi dào không chỉ cho hiện tại mà còn cho sự phát triển mở rộng về tương lai.
Chúng ta biết trong lịch sử Nikola Tesla rất giỏi về công nghệ và đã phát minh ra công nghệ điện xoay chiều tốt hơn điện một chiều của Thomas Edison, nhưng ông lại không có khả năng doanh nhân bằng Edison nên trong khi Edison thành công rực rỡ và tạo ra công ty thịnh vượng hàng đầu thế giới cho đến tận ngày nay là GE thì Tesla lại chết trong nghèo đói và thất vọng.
4. Những cuộc cách mạng công nghệ cần có thời gian khá dài
Peter Drucker chỉ ra rằng những cuộc cách mạng công nghệ trong lịch sử như dầu mỏ, đường sắt, ô tô, hoá chất, máy tính, internet,... thường đều mất chừng 30 năm. Công nghệ tiền số lần đầu tiên xuất hiện với sự ra đời của Bitcoin vào năm 2008 thì đến nay nó mới được 10 năm, cho nên nó cần một khoảng thời gian tương đối dài nữa để có thể trở nên được sử dụng một cách phổ biến. Nếu chỉ nhìn nó bằng những công nghệ đơn lẻ, có lẽ không có được cách nhìn dài hạn và tổng thể. Hơn nữa tiền điện tử phải dựa trên sự minh bạch, và phi tập trung do đó nó phải sử dụng những công nghệ mã nguồn mở. Bởi vậy ưu thế chỉ dựa vào đổi mới vào công nghệ là không đủ. Với các ngành công nghệ trước đây, bản quyền sáng chế là một rào cản, còn ngày nay mã nguồn mở không tạo ra rào cản nào cho các coin copy công nghệ của nhau, nên để thắng lợi về mặt dài hạn cần phải có cái nhìn dài hạn và coin chiến thắng phải tìm được những lợi thế dài hạn mà coin khác rất khó hoặc không thể copy được.
5. Tập trung vào nhu cầu của người dùng
Theo Peter Drucker, các công ty phải liên tục tìm cách đổi mới. Nhưng nếu những đổi mới xa rời với nhu cầu của người dùng thì nó không thể nào thành công được dù nó tính năng hay họ hay công nghệ tuyệt vời đến đâu.
Trong lĩnh vực tiền số, bắt nguồn từ nhóm người khao khát tự do, cần sự riêng tư, cần sự đảm bảo không bị các chính phủ làm cho tiền mất giá bằng việc in thêm tiền. Nhưng số người dùng như vậy không nhiều, phần đông mọi người muốn một phương tiện thanh toán nhanh chóng, dễ sử dụng, bảo mật và có đầy đủ các tính năng, và đặc biệt giá trị phải ổn định và ít biến động. Nhưng tiền số thì tỷ giá dao động không ngừng với biên độ rất lớn. Vấn đề khó khăn này không dễ giải quyết được một cách nhanh chóng.
Để giải quyết được vấn đề này, nó cần thu hút được nhiều người dùng và sử dụng nó thường xuyên. Nhưng để có thêm người dùng nó phải có nhiều người dùng đã. Vì thế, phải làm sao nó thật dễ dùng và trải nghiệm thân thiện với những gì người ta đã quen từ trước. Phải làm sao cho có tiền rồi người ta có thể dùng nó mua được hàng, bởi vậy nó cần phải có nhiều doanh nghiệp chấp nhận nó. Nhưng làm thế nào để doanh nghiệp chấp nhận nó? Sẽ dần dần nhưng phải làm cho doanh nghiệp tích hợp nó vào các giải pháp của họ một cách dễ dàng và ít tốn kém.
Một vài công ty chọn cách nhờ các ngân hàng nhưng cách này chẳng khác nào "mượn đường diệt Quắc" mà ai cũng biết, đâu dễ gì các ngân hàng ngây thơ để họ lợi dụng? Các ngân hàng sẽ vờ hợp tác nhưng sẽ tìm cách học hỏi bí quyết và cản trở áp dụng.
Để giải quyết được vấn đề này, nó cần thu hút được nhiều người dùng và sử dụng nó thường xuyên. Nhưng để có thêm người dùng nó phải có nhiều người dùng đã. Vì thế, phải làm sao nó thật dễ dùng và trải nghiệm thân thiện với những gì người ta đã quen từ trước. Phải làm sao cho có tiền rồi người ta có thể dùng nó mua được hàng, bởi vậy nó cần phải có nhiều doanh nghiệp chấp nhận nó. Nhưng làm thế nào để doanh nghiệp chấp nhận nó? Sẽ dần dần nhưng phải làm cho doanh nghiệp tích hợp nó vào các giải pháp của họ một cách dễ dàng và ít tốn kém.
Một vài công ty chọn cách nhờ các ngân hàng nhưng cách này chẳng khác nào "mượn đường diệt Quắc" mà ai cũng biết, đâu dễ gì các ngân hàng ngây thơ để họ lợi dụng? Các ngân hàng sẽ vờ hợp tác nhưng sẽ tìm cách học hỏi bí quyết và cản trở áp dụng.
6. Xây dựng ban điều hành chuyên nghiệp
Tiền điện tử không thể hoạt động hoàn toàn theo dạng một cộng đồng tự phát hay một tổ chức phi lợi nhuận được vì những kiểu tổ chức như vậy rất kém hiệu quả về mặt kinh tế, cũng như khả năng đổi mới. Vậy nó cần phải theo hình thức doanh nghiệp và để đảm bảo bền vững về dài hạn, nó không thể nào chỉ dựa vào một vài người sáng lập mà cần phải có cơ chế để phân công trách nhiệm quản lý và điều hành hiệu quả.
Ngay từ đầu Dash đã quan tâm đến vấn đề này, cơ chế bỏ phiếu của Masternode giúp cộng đồng đạt được sự đồng thuận một cách hiệu quả và công bằng. Nhưng nó lại tổ chức thành các DAO, mà mỗi DAO lại như một doanh nghiệp nên tận dụng được sự nhanh gọn mà hiệu quả của những tổ chức/doanh nghiệp tập trung nhưng lại phân tán thành nhiều những tổ chức/doanh nghiệp như vậy nên vẫn giữ được tính phi tập trung.
Mỗi DAO lại như một công ty mà Dash Core Group là một công ty như vậy, công ty này ngay từ đầu đã tìm cách xây dựng một đội ngũ điều hành chuyên nghiệp, việc tuyển chọn nhân sự rất bài bản, chú ý xây dựng quy trình công việc nên dù tổ chức phát triển nhanh chóng nhưng vẫn có tính hiệu quả chứ không trở nên rườm rà và quan liêu.
7. Cơ chế loại bỏ những thành phần không còn hiệu quả
Chính Peter Drucker khi viết quyển sách này cũng cho rằng các nhà nước phải có cơ chế để loại bỏ những cơ quan kém hiệu quả hoặc không phù hợp với tình hình, và các tổ chức hay doanh nghiệp cũng vậy. Nhưng ông không tìm được ra cách thức nào giúp các nhà nước giải quyết được vấn đề này. Nếu Dash như một nhà nước thì nó lại có cơ chế loại bỏ những tổ chức như Dash Core Group nếu như nhóm này không hiệu quả và thay thế bằng một nhóm khác hiệu quả hơn bằng việc những chủ masternode bỏ phiếu không cấp vốn cho nó nữa mà cấp vốn cho nhóm khác.
Bằng cách thay thế những cái lỗi thời, không phù hợp bằng cái mới phù hợp và hiệu quả hơn, Dash đã giải quyết được vấn đề mà các chính phủ ngày nay chưa tìm ra giải pháp. Nhờ biết loại bỏ cái không tốt, không phù hợp và thay thế nó bằng cái tốt hơn, phù hợp hơn mô hình của Dash có tính bền vững hơn, và hiệu quả hơn.
Đổi mới là quan trọng, nhưng biết cách để đổi mới chính mình là quan trọng hơn, và điều tuyệt vời là Dash đã có chuẩn bị cho điều đó một cách hiệu quả rồi.
No comments:
Post a Comment