Các thuật ngữ thường dùng trong lĩnh vực tiền điện tử (bài thứ 5)

Bài viết sau đây sẽ tiếp tục giới thiệu với các bạn thêm một số thuật ngữ thường dùng trong lĩnh vực tiền điện tử và công nghệ blockchain. Đó có thể là một từ, một cụm từ hoặc từ gồm các ký tự viết tắt. 

Quorum: Số người bỏ phiếu tối thiểu để việc bầu cử có hiệu lực. Trong công nghệ phi tập trung (DAO) cần sự bỏ phiếu của các nhân tố tham gia (có thể là các agent là các phần mềm hoạt động trên các máy tính đơn lẻ) có thể tự động tham gia bỏ phiếu cho những điều kiện nhất định.

Rig: Trong lĩnh vực đào coin thì một rig là một dàn máy đào, hoặc một dàn gồm một máy tính có một số nhất định các card đồ hoạ dùng cho việc đào coin.

ROI: Return On Investment, có nghĩa là lợi nhuận trên khoản đầu tư. Ví dụ khi mua giá coin là $10 và khi bán là $20 thì ROI là 20/10 = 2.

Satoshi: Satoshi Nakamoto là bí danh của người phát minh ra Bitcoin, người ta thường gọi tắt là Satoshi. Ngoài ra Satoshi cũng là tên của một đơn vị nhỏ nhất của Bitcoin. Một Satoshi bằng 0.00000001 Bitcoin.

Scam: Là một mưu đồ, một hành vi không trung thực nhằm lừa dối để tư lợi.

Scaling: Là việc mở rộng hệ thống (thường là máy tính và phần mềm) để có thể đáp ứng được lượng nhu cầu truy cập tăng lên rất nhiều.

Secret key: Hay còn gọi là Private key là khoá bí mật, trong lĩnh vực tiền điện tử thì khoá bí mật dùng để  gửi tiền và chứng tỏ mình là chủ sở hữu của ví tiền.

SHA: Là tên của một thuật toán băm, nó là viết tắt của Secure Hash Algorithm. Thuật toán SHA có nhiều phiên bản như SHA-1, SHA-2, SHA-3

Shapeshift: Đây là tên một dịch vụ cho phép chuyển đổi từ loại tiền kỹ thuật số này sang tiền kỹ thuật số khác. Ví dụ như có thể chuyển từ Bitcoin sang Dash. Công ty này hoạt động như một sàn giao dịch và 

Signature: Chữ ký. Ở đây nói đến chữ ký điện tử. Trong lĩnh vực tiền kỹ thuật số thì công nghệ chữ ký điện tử được áp dụng nhiều. Việc tiêu tiền thực chất là việc ký một thông điệp chuyển tiền.

Side chain: Là các blockchain bổ sung bên ngoài blockchain chính để phục vụ cho các tiện ích bổ sung. Gần đây mạng lưới tiền số bị quá tải nên người ta nghĩ đến giải pháp dùng các side chain để phân tải cho các giao dịch giá trị nhỏ để tránh quá tải cho blockchain chính. 

Short selling: Đây là một thuật ngữ trong ngành chứng khoán có nghĩa là bán khống. Bán khống tiền điện tử/cổ phiếu là việc người bán có thể không sở hữu mã cổ phiếu hoặc tiền điện tử nào đó mà anh ta có thể vay để bán, với hy vọng sau đó giá giảm tiếp thì có thể mua lại kiếm lời.

Solo mining: Đây là việc đào coin một mình, thường trong giai đoạn ban đầu khi một loại tiền kỹ thuật số mới được đưa ra mắt, khi đó có ít người đào và khả năng đào trúng cao hơn nên solo mining không phải chia sẻ vận may với người khác. Ngược lại khi đông người đào thì người ta tập hợp với nhau thành các pool vì tỷ lệ đào trúng rất thấp thậm chí hàng năm trời không đào trúng, nên việc tập hợp thành coin giảm bớt rủi ro và có được kinh phí để tiếp tục công việc đào. Thường dân đào coin chuyên nghiệp đi săn những loại coin mới khi nó mới ra mắt đào theo cách solo này.

Soft Fork: Ngược lại với Hard Fork là Soft Fork. Soft Fork là thay đổi giao thức mà làm cho những giao dịch theo kiểu cũ trở nên không phù hợp. Tuy nhiên nó cũng tương thích ngược. Soft Fork có hai dạng, đó là khi phần lớn các miner được nâng cấp làm kích hoạt quy tắc mới người ta gọi là Miner Activated Soft Fork (MASF), còn khi phần lớn các full node được nâng cấp làm kích hoạt quy tắc mới mà không cần các miner phải nâng cấp thì người ta gọi là User Activated Soft Fork (UASF)

Smart contract: Hợp đồng thông minh. Đây là một khái niệm mới về việc nhúng những đoạn mã có thể thực thi như các chương trình phần mềm, nó được nhúng vào trong các giao dịch để tuỳ tình huống mà giao dịch đó có thể thực thi theo các điều kiện khác nhau. Ví dụ hợp đồng thông minh có thể sử dụng cho trò số đề của một nhóm người theo kết quả thông báo của sổ số, mọi người cùng chuyển tiền và cùng sử dụng hợp đồng thông minh đến 7 giờ tối khi có kết quả sổ số thì người nào chọn đúng 2 số cuối trùng với giải đặc biệt sẽ nhận được toàn bộ số tiền. Đây là cách chơi số đề mà không cần nhà cái. Người trúng thay vì chỉ nhận 70% tổng tiền thì có thể nhận toàn bộ tiền của tất cả mọi người chơi.

Speculation: Sự đầu cơ (xem thêm ở bài Đầu tư và Đầu cơ đối với tiền điện tử)

Speculator: Nhà đầu cơ, người thực hiện việc đầu cơ.

Spork: Đây là cơ chế soft fork riêng của Dash được sáng chế bởi Evan Duffield. Cơ chế này kích hoạt soft fork khi mạng lưới Dash đã được nâng cấp và phần mềm được thử nghiệm ổn định thì lúc đó nhóm Dash Core mới gửi một message để kích hoạt Spork. Tính năng này tuy hay và an toàn nhưng lại không thực sự phi tập trung cho nên nó được thay thế bởi việc biểu quyết bởi các chủ masternode. Và soft fork chỉ được kích hoạt khi đủ điều kiện và được vote bởi phần đông các chủ masternode.

SPV: Là viết tắt của Simple Payment Verification có nghĩa là một kỹ thuật giúp các ví nhẹ (có thể chạy trên điện thoại di động) có thể kiểm tra các giao dịch mà không cần tải đầy đủ toàn bộ blockchain. Ví SPV chỉ cần tải phần đầu khối, nó nhỏ hơn rất nhiều so với toàn bộ các khối. 

Sybil attack: Đây là một nguy cơ bảo mật mà kẻ tấn công sẽ tạo ra một loạt các định danh giả (đối với mạng lưới tiền số thì đây là các nút giả) và sử dụng chúng để dành quyền kiểm soát một hệ thống phi tập trung lớn. 

Chúng ta có thể thấy điều này tương tự với kiểu bầu cử dân chủ mà mọi người đều có quyền bầu cử, trong trường hợp này kẻ cơ hội tìm cách mua chuộc phần đông những người ít hiểu biết để bỏ phiếu cho hắn bằng những thông điệp đơn giản dễ hiểu như "cơm no áo ấm" khi dân chúng đang nghèo đói. Kiểu tấn công này cũng thường xảy ra với các diễn đàn khi mà không kiểm soát được lượng nick ảo đông đảo, họ có thể dùng nhiều nick ảo để tung tin tuyên truyền.

Kiểu tấn công này có chi phí tấn công khá rẻ mà lại có thể kiểm soát được hệ thống lớn. Để chống tấn công kiểu này người ta thường thiết kế hệ thông đòi hỏi người tham gia phải có điều kiện. Dash thiết kế mạng lưới masternode chống được Sybil attack nhờ đòi hỏi mỗi masternode phải đặt cọc 1000 Dash.

THAM KHẢO THÊM

• Các thuật ngữ thường dùng trong lĩnh vực tiền điện tử (bài thứ 1)
• Các thuật ngữ thường dùng trong lĩnh vực tiền điện tử (bài thứ 2)
• Các thuật ngữ thường dùng trong lĩnh vực tiền điện tử (bài thứ 3)
• Các thuật ngữ thường dùng trong lĩnh vực tiền điện tử (bài thứ 4)
• Các thuật ngữ thường dùng trong lĩnh vực tiền điện tử (bài thứ 6)