Đây là phần cuối trong chuỗi 3 bài cung cấp cái nhìn về sự tiến hóa của tiền số và vấn đề với tiền hiện nay. Phần 1 của loạt bài viết này chỉ ra nhiều thất bại của tiền mặt hiện nay, trong khi đó phần 2 giải thích tiền số là gì và cách tiền số giải quyết và cách điều chỉnh các vấn đề đó. Phần 3 nhìn sâu hơn vào sức mạnh của tiền số so với tiền truyền thống và tương lai của cả hai loại tiền này. Loạt bài này dành cho những người mới bắt đầu chưa có kiến thức về kinh tế, tài chính và tiền số.
Thay thế tiền mặt hiện đại
Tiền theo định nghĩa là một phương tiện độc quyền để quy định giá trị. Trong thời cổ đại, người ta đã dùng những gì được coi là hiếm để đổi lấy tiền; kim loại quý, vỏ sò ở những quốc gia không có biển, đá quý, ngọc trai, và nhiều thứ khác. Trong thời hiện đại, chúng ta có những hình thức trao đổi tiêu chuẩn dưới dạng tiền xu hoặc tiền giấy được cơ quan trung ương phê duyệt, tuy nhiên, như đã đề cập ở phần 1, trong thời kỳ thất bại của nền kinh tế, người ta đang quay trở lại các loại tiền tệ nguyên thủy hơn như xì gà ở Nước cộng hòa Waimar.
Tất cả các loại tiền đều là vấn đề về niềm tin” – Adam Smith.
Tất cả các loại tiền đều phục vụ một một số tính răng cơ bản; đó là:
1. Tiền phải là thứ lưu trữ giá trị (store of value). Nếu “giá trị” của tiền thay đổi nhiều từ ngày này qua ngày khác, như đã giải thích trước đó ở ví dụ Nước cộng hòa Weimar Republic, mọi người sẽ không dùng tiền nữa và quay trở lại với thứ gì đó có thể cất giữ giá trị.
2. Tiền phải được sử dụng như một đơn vị tài khoản (unit of account). Bạn cần phải có khả năng liên kết “giá trị” của tiền với giá trị của những thứ khác, 10 vỏ sò đổi lấy một bát mì hoặc một phôi vàng đổi lấy một con ngựa.
3. Tiền bạc cần phải được sử dụng như một phương tiện trao đổi trung gian. Bạn không thể chỉ là người duy nhất giao dịch bằng vỏ sò, mà người khác cũng cần phải sẵn sàng chấp nhận chúng như một phương tiện thanh toán. Nếu bạn đi từ vùng đất không có biển hiếm vỏ sò tới những thành phố cạnh biển có sẵn nhiều vỏ sò, thì vỏ sò có thể sẽ không được chấp nhận ở đó; điều tương tự như vậy xảy ra khi ngày nay bạn đi du lịch tới một quốc gia khác.
Ngày nay, hầu hết mọi quốc gia trên thế giời đều có loại tiền truyền thống của mình được hỗ trợ bởi bất kỳ tài sản nào và được phát hành bởi chính phủ có giá trị để dùng đóng thuế. Khi nhìn lại, thực sự không có sự khác biệt giữa vỏ sò và đồng tiền truyền thống bởi cả hai đều là phương tiện lưu trữ giá trị. Khi bạn suy nghĩ về điều đó, có càng nhiều càng tốt giá trị và tiện ích trong một mảnh giấy như trong vỏ sò, nhưng chúng ta không nhận ra giá trị nội tại mà là giá trị trao đổi của chúng. Thêm vào đó, vỏ sò và giấy ghi chú của ngân hàng có một vài đặc tính tương tự nhau cho phép sử dụng phổ biến như tiền: Lâu bền, dễ mang theo, có thể chia nhỏ, đồng nhất, lượng cung cấp có giới hạn (hoặc hiếm) và được chấp nhận.
Nếu trông có vẻ quen thuộc, là bởi vì chúng ta đã thảo luận ở phần 1 và tôi nghĩ lý do của các đặc tính này đã tự giải thích ít nhiều, nhưng nếu bạn muốn giải thích nhiều hơn về chủ đề này bởi Ngân hàng Dự trữ Liên bang Saint Louis giải thích chi tiết hơn tạo sao những đặc tính này quan trọng đối với một phương tiện dùng để thanh toán như tiền.
Mỹ có thể trả bất kỳ khoản nợ nào của mình bởi vì họ có thể in thêm tiền để làm việc đó. Vì vậy, không có sự lâu bền” – Alan Greenspan, chủ tịch Cục dự trữ liên bang, 1987 – 2006.
Các đặc tính của tiền số
Vậy tiền số thì sao? Tiền số có hoạt động tốt như tiền mặt không? Tôi sẽ không chỉ nói về việc tiền số cũng hoạt động tốt, mà tôi còn nói rằng tiền số thậm chí còn tốt hơn những gì mà chúng ta ngày nay dùng như tiền (chính phủ phát hành tiền truyền thống và tín dụng do ngân hàng phát hành). Chúng ta hãy nhìn vào mỗi đặc tính của tiền số:
1. Tính bền vững
Tiền số thậm chí không có tính vật lý! Tiền số chắc chắn bền so với một sản phẩm vật lý. Nhưng chờ đã, tiền số liệu có phải chỉ là dữ liệu hay không? Tiền số không thể bị phá hủy giống như các đĩa cứng và các ổ usb? Về mặt kỹ thuật thì điều đó là có thể, nhưng cần nhớ trong phần 2, khi chúng ta đã thảo luận blockchain ghi lại giao dịch tiền số của mỗi cá nhân (xuống tới 18 chữ thập phân trong một vài trường hợp), được phân phối thông qua các node. Bạn không thể phát hủy một node để xóa bản ghi đó, mà bạn cần phải phá hủy tất cả các node.
2. Có thể mang theo
Do có tính chất điện tử, tiền số được lưu trữ “trên đám mây” tương tự như bạn tiền trong tài khoản ngân hàng của bạn. Tất cả những gì bạn cần để thanh toán tiền số là một ứng dụng điện thoại và wifi hoặc một kết nối dữ liệu di động để chuyển các yêu cầu tới blockchain.
3. Có thể chia nhỏ
Trong khi bạn có thể chia nhỏ đô la thành từng cent và nghĩ rằng thế là rất nhỏ rồi, như đã chú ý ở trên, tiền số có thể chia nhỏ tới 18 chữ thập phân. Không chỉ có vậy, mỗi khi bạn chia nhỏ một đồng đô la thành từng cent, bạn thực sự sẽ làm giảm khả năng mang theo tiền khi mà khối lượng và chỗ chứa tăng lên nhưng giá trị của tiền thì lại giảm đi. Điều này tạo ra một vấn đề thú vị khác khi một số quốc gia đang phải đối mặt liên quan tới tiền xu; trong tình trạng lạm phát, họ thấy tội phạm hoặc công dân của họ đang làm giảm tiền của họ và nung chảy tiền xu bởi vì giá trị của kim loại làm xu có giá cao hơn giá trị quy đổi của xu! Thật may mắn, chúng ta sẽ không bao giờ gặp phải vấn đề này với tiền số phi vật lý và có thể chia nhỏ bao nhiều tùy theo lựa chọn của chúng ta.
4. Tính đồng nhất
Mỗi đơn vị tiền số đều không thể phân biệt được với đơn vị tiền số tiếp theo. Dù thậm chí chỉ là vài ghi chú như số seri để chỉ ra tính xác thực hoặc đơn đặt hàng đúc tiền, nếu bạn chuyển 1 bitcoin cho một ví có 9 bitcoin, ngay cả chủ nhân cũng không thể biết Bitcoin nào anh ấy vừa nhận; tiền số hoàn toàn giống nhau và có thể thay thế được.
5. Được chấp nhận
Có lẽ khía cạnh duy nhất của tiền số gần đây thua tiền truyền thống là khả năng chấp nhận như một phương tiện thanh toán. Tuy nhiên, tình huống này sẽ nhanh chóng thay đổi và càng nhiều tiền số được đưa ra, thì tỷ lệ chấp nhận rộng rãi của người dùng tiền số như một phương tiện thanh toán và giao dịch càng lớn.
6. Lượng cung cấp có giới hạn (hoặc hiếm)
Trong phần 1, các chính phủ sẽ in tiền vô tận để cấp vốn cho các chi tiêu công vì thuế thường không đủ. Tuy nhiên, tiền số như Bitcoin có giới hạn nhất định được phần mềm xác định:không ai có thể tạo ra nhiều bitcoin hơn ngay cả khi họ có tiến hành phân tách cứng (hardfork) để làm điều đó, họ sẽ là những người duy nhất chấp nhận loại tiền “mới” được tạo ra.
Khi nói tới tiện ích thuần túy như tiền, tiền số giường như là không có gì sánh kịp miễn là nó được chấp nhận. Vậy tại sao tiền số chưa được nhiều nhấp nhận từ các nhà cung cấp/các cửa hàng/các nhà cung cấp dịch vụ và tại sao nhiều người không sử dụng tiền số khi mà tiền số tốt hơn?
Câu trả lời đơn giản: Đó là Giá.
Cuộc cách mạng là thứ mà bạn chỉ nhìn thấy khi nhìn lại” – Alan Greenspam, Chủ tịch Cục dự trữ Liên bang, 1987 – 2006.
Phàn nàn phổ biến mà bạn nghe thấy về Bitcoin hay các loại tiền số khác là chúng “quá biến động” và bởi vậy chúng không thực sự được coi như tiền. Thật vậy, đó là mối quan tâm phù hợp bởi 2 Bitcoin của bạn có giá một đô la bây giờ và chỉ còn 10 cent vào phút tiếp theo. Sự thật là sự biến động lớn như vậy cũng xảy ra với các loại tiền truyền thống! Lý do duy nhất mà chúng ta nghĩ tiền truyền thống ổn định là bởi vì chúng ta không thường xuyên bị ảnh hưởng bởi biến động đó và nhiều chính phủ quan tâm tới việc ngăn chăn sự biến động quá nhiều về giá.
Nếu bạn xem lại phần 1 đã thảo luận về việc tiền truyền thống được giá hoặc giá trị thay đổi từ cung và cầu tiền tệ trên thị trường ngoại hối. Sự thật là tiền truyền thống có giá trị chống lại lẫn nhau, và chống lại hàng hóa. Thời gian khó khăn nhất mà chúng tôi trải nghiệm sự biến động của tiền truyền thống là khi chúng tôi có một kỳ nghỉ ở nước ngoài và đổi tiền trong nhiều ngày! Đôi khi sự biến động nhiều tới 10 tới 20%! Một số người, tùy vị trí địa lý của họ, cũng có thể trải nghiệm sự biến động giá ngay tức khắc. Tôi đến từ một quốc đảo nhỏ gọi là Singapore, nơi mà chúng tôi không có nhiều đất làm nông nghiệp để tự cung cấp, bởi vậy chúng tôi nhập khẩu hầu hết sản phẩm và hàng hóa từ nước ngoài. Đối với các quốc gia cũng giống như quốc ta của tôi, các biến động về giá cả trên thị trường ngoại hối hầu hết sẽ ảnh hưởng ngay lập tức vì giá của hầu hết các sản phẩm hàng ngày đều tăng lên nếu tiền của chúng ta yếu đi! Nhiều quốc gia với đất đai rộng lớn dành cho ngành nông nghiệp sẽ không bao giờ trải qua cảnh này, bởi vì họ có khả năng mua sản phẩm bằng tiền nội địa và sẽ không bao giờ cần tới việc nhập khẩu hàng hóa.
Nếu đó không phải là bằng chứng cho sự biến động của tiền truyền thống, bạn hãy xem xét tới Cuộc khủng hoảng Tài chính Châu Á và Khủng hoảng nợ Chính phủ Châu Âu, dù cả hai đều không phải là kết quả trực tiếp của biến động tiền tệ, không thể xảy ra nếu các đồng tiền riêng lẻ của các quốc gia hoặc các bang không biến động.
Ngô là thứ cần thiết, bạc chỉ là thứ thừa” – Adam Smith.
Bởi vậy, Bitcoin có thực sự biến động hơn tiền truyền thống? Bạn có thể thực sự dùng Bitcoin như “tiền” nếu như giá trị của chúng thay đổi từng giây?
Vấn đề hiện tại đối với tiền số là nó chưa được chấp nhận rộng rãi như một dạng thanh toán hiện nay, bởi vậy vẫn cần phải đổi sang tiền truyền thống để có tính thanh khoản. Điều này sẽ tạo nên một tình huống mà giá tiền số được định giá, không liên quan tới giá trị hàng hóa và dịch vụ được trao đổi, nhưng liên quan tới giá trị của nó với tiền truyền thống hoặc tiền số khác mà nó có thể được mua bán. Trong tình huống này, tiền số trở nên rất biến động vì không còn tài sản nào khác có thể “neo” giá trị của nó chống lại sự biến động của các loại tiền số khác. Kết quả cuối cùng là biến động về giá trong tiền số được khuếch đại bởi sự biến động của tất cả các loại tiền số khác. Tiền số không nhiều như tiền truyền thống, tiền số nhận những biến động từ tiền truyền thống.
Giải pháp cho vấn đề biến động tiền số trong trường hợp này là gì? Rất đơn giản: Sự chấp nhận tiền số như một hình thức thanh toán được tăng lên bởi ngày càng nhiều các đơn vị bán hàng. Trong khi nhiều người theo chủ nghĩa thuần túy nhằm xóa triệt để tiền truyền thống, điều này đã gặp phải nhiều rào chắn dưới hình thức các quy định và giám sát bởi các cơ quan có thẩm quyền giám sát tiền truyền thống (không phải lúc nào cũng xấu như sẽ được thảo luận sau). Tuy nhiên, tiền số không cần phải thay thế tiền truyền thống, miễn là nó được phổ biến rộng rãi và có thể được dùng kết hợp với tiền truyền thống để thanh toán hàng hóa và dịch vụ, sự biến động về giá của tiền số sẽ bắt đầu biến mất.
Tôi muốn bạn đảm bảo bạn nhìn xa hơn, đó là hai nhiệm vụ cơ bản của ngân hàng trung ương. Nhiệm vụ thứ nhất là ổn định kinh tế vĩ mô: Duy trì sự tăng trưởng ổn định và giữ cho lạm phát ở mức thấp và ổn định…. để tạo ra môi trường kinh tế vĩ mô ổn định hơn.
Yếu tố thứ hai là tạo ra ấn tượng về sự biến động tiền số lớn hơn đến từ việc không có cơ quan trung ương nào quản trị giá của tiền số. Với tiền tệ tryền thống, các ngân hàng trung ương có khả năng kiểm soát giá đồng tiền của họ đến một mức độ nhất định, thông qua các cơ chế khác nhau bằng cách ảnh hưởng đến cả cầu và cung. Để đơn giản hóa, các ngân hàng trung ương có thể lựa chọn kiểm soát cung cầu bằng việc gây ảnh hưởng tới lãi xuất, phát hành trái phiếu kho bạc hoặc đơn giản là mua thêm tiền tệ trên thị trường ngoại hối.
Tại sao họ lại muốn làm như vậy? Bởi vì đó là toàn bộ mục đích của ngân hàng trung ương; làm giảm sự bất ổn định trên thị trường. Tuy nhiên, với tiền số, chúng ta không có ngân hàng trung ương để cung cấp một hiệu ứng “đệm” trong trường hợp giá lên xuống đột biến. Làm cho vấn đề tồi tệ hơn, tiền số mua bán 24/7. Không có môi giới nào đóng cửa vào cuối tuần để dừng hoạt động của các nhà đầu tư. Với khả năng giao dịch 24/7, bạn có thể tưởng tượng rằng thị trường sẽ biến động nhiều hơn.
Hình ảnh ở trên chỉ ra rằng tổng vốn hóa thị trường hoặc lượng tiền truyền thống trong tiền số thay đổi theo thời gian. Xu hướng nhận thấy ngay lập tức là vốn hóa thị trường bắt đầu tăng theo tỷ lệ tuyến tính từ tháng 4/2017. Điều đó có nghĩa là ngày càng có nhiều người bắt đầu tìm hiểu về tiền số và bắt đầu đầu tư trực tiếp hoặc bắt đầu chấp nhận tiền số như một phương tiện thanh toán cho hàng hóa và dịch vụ của họ. Nếu xu hướng này tiếp tục (như hiện tại, cho thấy xu hướng không có dấu hiệu chậm lại), tỷ lệ chấp nhận tiền số cũng sẽ tiếp tục theo xu hướng tăng. Điều đó có nghĩa rằng sự biến động sẽ giảm theo thời gian vì nhiều người chấp nhận tiền số như là “tiền”.
Điểm quan trong cần chú ý đến sự biến động về giá cả của tiền số. Mặc dù các loại tiền số đã chứng kiến sự tăng trưởng và thăng trầm của mình, “tài sản” duy nhất được đánh giá cao hơn vàng từ năm 2014 đến nay là Bitcoin. Xem lại biểu đồ ở phần 1 thảo luận về giá trị của đồng đô la Mỹ liên quan tới vàng? Hãy làm những gì bạn muốn, nhưng điều đó sẽ đến trong tương lại gần, các loại tiền số đang ở đây.
Điều gì xảy ra trong loạt bài viết về tiền số?
Vâng, hy vọng đầu tiên và quan trọng nhất, tôi hy vọng là tôi đã giải quyết bất kỳ nỗi sợ nào mà bạn có về tiền số có lẽ do nghe được trong những phát biểu khác nhau từ những nhà lãnh đạo ngân hàng hay tài chính. Thứ hai, tôi hy vọng rằng tôi cung cấp cho bạn một cái nhìn sâu sắc vào đề xuất giá trị của tiền số so với tiền truyền thống. Và cuối cùng, tôi hy vọng rằng bây giờ bạn có hiểu biết cơ bản về công nghệ phía sau tiền số và tại sao tiền số tạo nên một sự tiến hóa thực sự chứ không phải là lừa đảo. Về mặt cá nhân, tôi không khuyên bạn đặt hết toàn bộ tiền bạn tiết kiệm được vào tiền số khi mà tỷ lệ người chấp nhận hiện nay chưa cao và sự biến động thực sự là mối quan tâm, nhưng đó có thể là khoản đầu tư lâu dài.
Viết bởi: Bryan Chia.
Nguồn: Masterthecrypto.
No comments:
Post a Comment