Tập trung và phi tập trung - DashVN

Latest

Tự do, công nghệ & đầu tư

Friday, November 17, 2017

Tập trung và phi tập trung

Mặc dù chúng ta đang nói nhiều đến lĩnh vực tiền kỹ thuật số và công nghệ blockchain mà triết lý cơ bản của nó là dựa vào tính phi tập trung. Thế nhưng thực tế cuộc sống chúng ta luôn thấy có sự đan xen giữa những yếu tố tập trung và phi tập trung. Sự phi tập trung làm cho khả năng mềm dẻo và bền vững, nhưng sự tập trung lại tạo ra tốc độ và hiệu quả.

Ví dụ trong một cộng đồng có thể phi tập trung thành những cá nhân nhưng mỗi cá nhân đó lại có tính tập trung ví dụ như đầu của người tập trung tất cả các bộ phận xử lý chính. Ở người mà bộ não không phi tập trung tại nhiều chỗ mà chỉ tập trung tại một chỗ là đầu. Nhưng điểm yếu của sự tập trung này là mạng sống của con người kết thúc khi đầu bị cắt khỏi thân. Ngược lại sự phi tập trung trong một cá thể ở động vật cấp thấp như con đỉa chẳng hạn nếu cơ thể của nó bị cắt thành nhiều phần thì mỗi phần đó không chết mà lại có thể phát triển thành một cơ thể mới hoàn chỉnh. Con đỉa có sức sống mạnh, linh hoạt và kiên cường nhưng nó lại không có sự thông minh và hiệu quả như con người.

Vậy làm sao kết hợp giữa tính hiệu quả của sự tập trung với tính linh hoạt và bền vững của sự phi tập trung?
Mô hình tập trung
Mô hình tập trung cơ bản nhất như chúng ta thấy trong hình trên là mọi thứ phải tập trung hết vào một điểm ở trung tâm. Nếu từ một điểm nút nào đó mà mất kết nối với trung tâm là không thể liên lạc được. Mô hình này có điểm yếu là phụ thuộc vào đường kết nối và phụ thuộc vào trung tâm. Mạng lưới Internet của chúng ta giống như mô hình này. Nếu hệ thống máy chủ của Google bị hỏng hoặc bị chặn thì chúng ta không thể truy cập tìm kiếm trên nó. Đây là cách mà chính quyền Trung Quốc đã chặn các máy chủ của Google, Facebook,... khỏi mạng lưới máy tính trong nước của họ khiến người dân Trung Quốc không thể biết được những thông tin bên ngoài.
Mô hình phi tập trung ngang hàng
Mô hình phi tập trung ngang hàng có một lợi thế là không phụ thuộc vào các điểm nút. Nếu một vài điểm nút bị hỏng hoặc mất kết nối thì lập tức những điểm nhút khác sẽ thay thế vì thông tin được nhân bản và đồng bộ khắp mạng lưới giúp cho việc thay thế khá dễ dàng và nhanh chóng. Với mô hình kiểu này, thì việc đánh sập mạng đòi hỏi phải đánh sập toàn bộ các điểm nút của toàn mạng. Và không thể chặn được dễ dàng như chính phủ Trung Quốc chặn các nhà cung cấp như Google, hay Facebook. Mô hình này giống mạng lưới của Bitcoin hiện nay. Tuy hiên mô hình này có một nhược điểm đó là rất chậm và khả năng xử lý đồng thời rất kém. Mạng lưới Bitcoin chỉ xử lý giao dịch không thôi mà đã quá tải và rất chậm chạp.
Mô hình mạng lưới
Bước phát triển hơn là một mạng lưới gồm nhiều nút kết nối ngang hàng với nhau, nhưng trong đó có những điểm nút với năng lực và kết nối mạnh hơn cũng kết nối ngang hàng giúp bổ sung và hỗ trợ về truyền tải. Điều này giúp cải thiện tốc độ đồng bộ dữ liệu và truyền tải thông tin. Nó có được lợi thế không thể bị đánh sập được như mô hình mạng ngang hàng nhưng lại có cải thiện một chút về tốc độ. Mô hình này giống mô hình mạng lưới của Dash với các masternode có kết nối tốc độ cao kết nối ngang hàng giống như các nút mạng bình thường. Tuy nhiên tốc độ của mô hình này vẫn còn yếu kém, không thể thực hiện được các dịch vụ giống như mạng tập trung.
Mô hình mạng nhiều tầng
Thế rồi đến sự phát triển tiếp theo là vẫn có mô hình phi tập trung nhưng theo từng tầng riêng. Có tầng cung cấp những dịch vụ cơ bản thì dùng cơ chế ngang hàng để cung cấp các dịch vụ không thể phá sập được, và có tầng khác cung cấp các loại hình dịch vụ khác nhau, nhưng mỗi tầng lại kết nối ngang hàng. Nhờ vậy thay vì phải tập trung ở một cụm máy chủ trung tâm thì mạng nhiều tầng giảm bớt tải cho những thông tin ưu tiên. Chúng ta có thể thấy ở 3 mô hình đầu mạng lưới có kết nối giống như trên một mặt phẳng. còn với mô hình này đã phân tách thành các tầng riêng biệt. Mô hình này giống như mô hình mạng lưới của Dash hiện nay, ở một tầng thì cung cấp các dịch vụ cơ bản giống như các loại tiền kỹ thuật số bình thường như Bitcoin hay Ethereum. Còn các tầng khác thì cung cấp các loại hình dịch vụ khác như InstantSend, PrivateSend, DAPI, decentralized oracle...
Mô hình đa tầng giao thoa, đan xen
Thế nhưng việc tách ra các tầng độc lập nhau gần như không hợp lý và khả thi và không bền vững cho nên cần phải có sự đan xen kết hợp giữa các tầng với nhau thành các mặt phẳng đan cắt nhiều lớp và liên kết chặt chẽ với nhau giống như một không gian đa chiều nơi chiều này hỗ trợ và kết nối với các chiều kia.

Điều này ta có thể thấy trong xã hội của con người ở các nước phát triển nơi mỗi nút mạng giống như một cá nhân. Một người có thể là một người dân bình thường, nhưng cũng có thể là một thành viên trong một cộng đồng nghề nghiệp, thành viên của một cộng đồng sắc tộc, thành viên của một cộng đồng tôn giáo, làm giám đốc trong một doanh nghiệp, là một nhà báo, một người youtuber,... Người đó không nhất thiết phải là trung tâm cho mọi lĩnh vực nhưng lại đóng góp vai trò trong nhiều mạng lưới (mỗi mạng lưới giống như một tầng không gian). 

Đây chính là sự kết hợp giữa tập trung và phi tập trung. Một người có thể ở vị trí trung tâm trong tầng doanh nghiệp nhưng chỉ là một nút bình thường trong tầng tôn giáo, hoặc tầng nghề nghiệp, anh ta có thể có một vai trò lớn trong tầng truyền thông nhưng chỉ là một nút mạng bình thường ở trong tầng của những người thích công nghệ. Với cách kết hợp này mạng lưới có được sự linh hoạt mà bền vững nhưng vẫn giữ được sự hiệu quả của tính tập trung. Đây chính là mô hình mà mạng lưới Dash đang phát triển tới.

Chúng ta có thể thấy mô hình mạng của Bitcoin hay các loại coin khác khá đơn giản, nhưng mô hình mạng của Dash đang càng ngày càng trở nên phức tạp hơn. Nó không chỉ là mạng lưới giữa các phần mềm trên máy tính, mà còn là mạng lưới kết hợp giữa máy tính với con người, con người với các hội nhóm, doanh nghiệp, và các tổ chức đan xen lẫn nhau một cách khá chằng chịt.

Ở tầng máy tính chúng ta thấy có các full node, rồi có cả các thin node, và masternode. Nhưng lại có con người ở tầng khác, đó là những doanh nhân đề xuất các dự án, và có các chủ masternode bỏ phiếu để cấp vốn cho các dự án. Rồi lại có tầng của các doanh nghiệp, đó là những tổ chức truyền thông, tổ chức nghiên cứu, rồi có những doanh nghiệp hợp tác trên các phần mềm được xây dựng bởi những dự án được đề xuất,... Hiện tại mô hình này còn khá đơn sơ nhưng nó đang có chiều hướng mở rộng ra các không gian. 

1 comment: