Tầm nhìn của Statoshi Nakamoto, người sáng lập ra Bitcoin là tạo ra một mạng lưới thanh toán toàn cầu phi tập trung (decentralized) và không thể nào ngăn cản được. Đây là một hướng phát triển tất yếu của công nghệ khi mà xu hướng kiểm soát gây bất lợi cho sự phát triển bằng việc các quốc gia độc tài muốn thao túng Internet như Trung Quốc muốn kiểm soát mọi thông tin được đưa lên mạng, rồi các công ty công nghệ lớn như Google, Facebook muốn bao trùm quyền kiểm soát hoạt động kinh doanh của họ... Chính những điều này ngăn cản sự cạnh tranh và chặn đà phát triển của công nghệ thông tin cũng như bước tiến của cả nhân loại.
Khi tạo ra Bitcoin, Satoshi Nakamoto nghĩ rằng chỉ cần thúc đẩy (incentive) những người cung cấp hạ tầng để giúp mạng lưới xác thực giao dịch là đủ để mạng lưới hoạt động được một cách trường tồn không thể bị phá vỡ rồi.
Nhưng sự phát triển của Bitcoin khiến cho thu hút sự quan tâm của những nhà phát triển và những nhà khoa học nghiên cứu và lĩnh vực này và họ muốn tạo ra những loại coin khác để cạnh tranh với Bitcoin. Như vậy, dù không bị phá vỡ do có sự kiểm duyệt bởi các thể chế quyền lực nhưng sự cạnh tranh có thể làm cho nó bị tổn thương. Các loại coin khác chưa thể cạnh tranh được với Bitcoin do hiệu ứng mạng lưới của Bitcoin còn rất lớn vì nó có lợi thế của người đi đầu, mạng lưới người dùng của Bitcoin rất lớn đến nỗi các coin khác khó mà so kịp nhưng Bitcoin có một điểm yếu chết người đó là nó đã không có sự thúc đẩy cho những người giúp cho công nghệ của nó được cải tiến, vá lại những khiếm khuyết...
Với cơ chế trả thưởng Bitcoin chỉ cho những người đào (miners) nên những đối tượng khác trong mạng lưới của Bitcoin không có thêm động lực giúp cho Bitcoin phát triển hơn nữa. Trong đó đối tượng quan trọng nhất phải kể đến những lập trình viên, những người giúp cho công nghệ này phát triển hơn và hạ tầng mạng giúp cho mạng lưới có thể xử lý được nhiều giao dịch đồng thời và các miners.
- Lập trình viên của Bitcoin không có được bất cứ quyền lợi gì ngoài việc những người tham gia từ ban đầu nắm một lượng lớn Bitcoin muốn Bitcoin tăng giá. Nhưng dần dần thời gian, họ sẽ phải bán bớt Bitcoin đi để trang trải cho cuộc sống và động lực của họ cứ thế mà giảm dần đi. Có người nói rằng lập trình viên có thể mua máy đào để có Bitcoin, điều này có thể đúng trong thời gian đầu, còn bây giờ không còn đúng nữa vì lợi nhuận biên của việc đào coin rất mỏng (kể cả ở nước có giá điện rẻ, còn nước nào có giá điện đắt thì chỉ có lỗ) và để đủ nhiều thì người ta phải đào theo quy mô công nghiệp tức là có hàng trăm máy đào thì mới tương xứng với thu nhập của lập trình viên, nhưng quản lý cả trăm máy đào, sửa chữa, thay thế hỏng hóc cũng tốn hết thời gian mất rồi.
- Những công ty muốn kiếm lợi từ Bitcoin nhưng họ không muốn Bitcoin là một môi trường mở quá, họ muốn có lợi thế cạnh tranh của riêng mình và muốn người dùng phụ thuộc vào mình nên chẳng dại gì mà tiếp tục phát triển Bitcoin theo hướng phi tập trung. Họ thuê lại những lập trình viên đã phát triển Bitcoin cho mục đích để tạo lợi thế cho công ty của mình và điều đó làm mất dần tính phi tập trung của Bitcoin đi.
- Ngoài ra hạ tầng mạng là một yếu tố quan trọng mà Bitcoin vẫn chưa giải quyết được đó là khi lượng người dùng lớn đòi hỏi hạ tầng đủ mạnh để cung cấp dịch vụ cho thật nhiều người dùng đồng thời. Bitcoin hiện nay có một giới hạn là chỉ có thể xử lý được 3 đến 7 giao dịch trong một giây, kém xa so với hệ thống xử lý thanh toán của Visa (có thể xử lý được khoảng 2 đến 3 ngàn giao dịch một giây).
Bitcoin mới chỉ khuyến khích được miners mà bỏ quên 2 đối tượng là những nhà phát triển (nói gọn cho bao gồm cả các nhà nghiên cứu công nghệ, và lập trình viên, marketing, luật sư...) và những người quản trị hạ tầng mạng.
Vì sao phi tập trung lại quan trọng đến thế? Vì sao phải quan tâm đến các đối tượng như lập trình viên và quản trị hạ tầng?
Với các hệ thống tập trung cũng giống như cơ thể của một động vật bậc cao được kiểm soát bởi hệ thần kinh trung ương. Ví dụ một một con gà, một con chó... thì nếu cái đầu của nó bị chặt bỏ thì cả cơ thể của nó sẽ chết vì thiếu cơ quan thần kinh trung ương để điều phối các bộ phận trong cơ thể của nó. Hệ thống mạng tập trung cũng vậy nếu trung tâm dữ liệu của Google hay Facebook bị sụp đổ hoặc phần mềm của nó bị lỗi thì cả hệ thống đó bị sụp đổ và tất cả mọi người dùng đều không thể truy cập vào hệ thống đó được nữa.
Nhưng với hệ thống phi tập trung, nó cũng giống như con sao biển, nếu cắt nó ra thành nhiều mảnh nó tự phân thân và mỗi mảnh đó lại tiếp tục phát triển thành một cá thể mới. Mạng lưới phi tập trung cũng vậy nếu một vài nút mạng bị đánh sập thì cả mạng vẫn hoạt động bình thường với các nút mạng khác và khi được phục hồi nó lại tự đồng bộ với cả mạng lưới và tiếp tục hoạt động.
Khi mà công nghệ di động phát triển, người ta nhận thấy rằng phi tập trung là sự phát triển tất yếu và tầm nhìn của Satoshi Nakamoto quả là kỳ tài. Chúng ta thấy rằng không chỉ trong lĩnh vực máy tính, tính toán mà cả lĩnh vực năng lượng cũng đang chuyển sang định hướng phi tập trung. Vậy loại coin nào giữ vững khả năng phi tập trung thì trong lâu dài nó sẽ là loại coin bền vững trong cuộc đua công nghệ.
May mắn thay Dash có những lợi thế này. Không chỉ tạo động lực để các nhà phát triển tham gia tích cực vào phát triển công nghệ cho Dash, không chỉ tạo động lực cho những người phát triển hạ tầng (masternodes) và xác thực giao dịch (miners) mà riêng với việc tạo động lực cho các nhà lập trình thì Dash cũng có tính phi tập trung.
Chúng ta có thể thấy rằng gần đây có ZCash cũng quan tâm đến việc khuyến khích cho việc phát triển công nghệ của nó bằng việc trích 10% cho nhóm founders (gồm những lập trình viên, marketing,...) nhưng việc cấp kinh phí này của ZCash lại gắn cứng vào một địa chỉ ví nhất định cho nên nếu có một lập trình viên mới giỏi giang có nhiều sáng chế thì anh ta muốn kiếm được ZCash thì ngoài việc làm thợ mỏ (miner) thì anh ta chỉ có cách làm thuê cho các founders của ZCash.
Ngược lại với Dash cơ chế gọi là Decentralized Budget Funding hay Decentralized Governance cho phép các cổ đông lớn được biểu quyết để chọn cấp vốn cho những dự án nào có tiềm năng mang lại lợi ích lớn nhất cho mạng lưới. Điều này tránh cho các nhà phát triển của Dash bị tập trung và kể cả khi các nhà sáng lập ra Dash có trở nên lười nhác hoặc kém sáng tạo thì cộng đồng cũng luôn được lợi vì mạng lưới sẽ cấp vốn cho những ai mang lại giá trị cao nhất cho nó.
Các lập trình viên tham gia Dash có thể kiếm được Dash bằng việc đề xuất dự án của mình và được cấp vốn, sau đó anh ta có thể dùng luôn số Dash kiếm được đó để chạy các masternode tức là cung cấp hạ tầng cho mạng lưới và masternode đó sẽ sinh thêm Dash cho anh ta và điều này càng làm cho anh ta có thêm động lực phát triển công nghệ cho Dash bởi khi có công nghệ tốt giá Dash lên cao thì số Dash mà anh ta nắm giữ sẽ lên giá, còn số Dash được sinh ra bởi masternode có thể giúp anh ta trang trải cuộc sống hàng ngày. Số Dash dùng để đặt cọc chạy masternode không bị mất đi, mà chỉ được giữ lại giúp giữ chân các lập trình viên gắn kết với mạng lưới lâu hơn. Đây thực sự là cách tạo động lực thông minh mà được Dash phát minh.
No comments:
Post a Comment