Tại sao cứ phải phi tập trung (decentralized)?

Có quá nhiều người là nạn nhân của các trò lừa đảo đa cấp như Onecoin, Ilcoin,... và Bitkingdom... khiến cho lượng tiền đổ dồn vào các loại tiền kỹ thuật số một cách ào ạt và vẫn tiếp tục tăng trưởng mà không mấy người thực sự nghiêm túc tìm kiếm câu hỏi tại sao lại phải là công nghệ phi tập trung. Đối với nhiều người phi tập trung (decentralized) là một từ ngữ khó hiểu và không cần thiết. Nhưng đối với nhiều người phi tập trung đồng nghĩa với tự do và không thể dập tắt được.

Đối với nhiều người mới biết đến Bitcoin gần đây thì rất nhiều người không biết nguyên nhân nào mà nó ra đời mà rất nhiều người chỉ biết đến nó như là một đồng tiền ảo có giá trị rất cao, họ muốn sở hữu nó vì mong ước được trở nên giầu hơn vì hy vọng đồng tiền này có giá trị cao hơn nữa. Họ cũng hy vọng ở một vài đồng tiền ảo nào đó rằng nó cũng sẽ tăng giá trị như Bitcoin thậm chí còn tăng cao hơn thế. Và họ cũng ngại tìm hiểu về tại sao những tiền kỹ thuật số lại phải liên quan đến một khái niệm khá khó hiểu đó là phi tập trung (decentralized).

Thực ra phi tập trung tức là giá trị, quyền lực không tập trung vào một đối tượng hay một nhóm đối tượng nào đó mà nó có thể được phân bổ rải rác, và chính nhờ điều đó mà một hệ thống phi tập trung rất khó có thể bị đánh sập bởi họ không thể nào nhắm vào tất cả cũng giống như không thể nhằm bắn vào tất cả các con chim đang bay trên trời được. Bởi vậy một hệ thống như Bitcoin thì dù có chính phủ không muốn nó tồn tại nhưng việc ngăn chặn nó rất khó. Ở một nước độc tài như Trung Quốc khi mà nhà nước ở đó có thể chặn được tất cả các website nổi tiếng từ Google, Facebook cho đến Twitter nhưng họ cũng không thể chặn được Bitcoin.

Phi tập trung cũng có nghĩa là quyền lực không bị tập trung thì khi đó người tham gia mạng lưới đó sẽ có nhiều quyền tự do hơn, ít bị xét đoán hơn. Điều này đặc biệt quan trọng trong lĩnh vực tài chính bởi không ai muốn việc chi tiêu riêng tư của mình lại bị người khác đánh giá và xét đoán cả.

Bitcoin khởi đầu với ý tưởng về khả năng phi tập trung nhưng do nhiều giao dịch nên cơ sở dữ liệu của Bitcoin trở nên đồ sộ và nặng nề khiến cho việc phi tập trung trở nên rất khó khăn. Hệ thống cũng không có cách khuyến khích cho người tham gia để lưu trữ blockchain (cơ sở dữ liệu về các giao dịch) ở các trung tâm dữ liệu nên tốc độ đồng bộ hoá sẽ rất chậm hoặc phụ thuộc vào các cơ sở kinh doanh lớn nơi họ có tiềm lực kinh tế cho việc này khiến cho Bitcoin ngày càng trở nên mất dần tính phi tập trung đi.

Nhưng các loại coin ảo (tiền ảo) kiểu đa cấp như Onecoin, Ilcoin,... thì còn tệ hơn nữa vì họ không phải tiền kỹ thuật số, họ không có công nghệ phi tập trung, họ cũng không có phần mềm phi tập trung, họ hứa hẹn sẽ ra phần mềm đó và họ đồn thổi rằng đó họ có những công nghệ siêu việt, những nhân sự siêu việt... Nhưng nếu không có phi tập trung rất dễ người ta bị lòng tham làm mờ mắt và điều gì ngăn cản họ chiếm đoạt sạch số tiền mà mọi người đóng góp nếu họ có toàn quyền mà không bị kiểm soát bởi pháp luật?

Các đồng tiền do chính phủ phát hành thì chính phủ đảm bảo, các đồng tiền phi tập trung thì do cộng đồng và công nghệ đảm bảo, còn các loại tiền ảo không phi tập trung như Onecoin, Ilcoin,... chẳng hạn thì lấy gì để đảm bảo cho tài sản của chúng ta đây? Những người sáng lập của các coin ảo đó có phải người thật hay không? Họ sống ở đâu, công dân ở nước nào? Công ty của họ có giá trị chịu trách nhiệm là bao nhiêu? Số tiền mà họ huy động nhiều như thế nào? Làm thế nào để kiểm soát để họ không cuỗm tất cả số tiền của tất cả mọi người nếu như không có công nghệ phi tập trung?


THAM KHẢO THÊM

• Mã nguồn đóng và không phi tập trung